Zaczynamy nowy cykl lekcji poświęcony omówieniu Antygony Sofoklesa. Na całość zaplanowałam pięć godzin lekcyjnych. Na pierwszej uczniowie dzielą się spostrzeżeniami po lekturze i zapoznają z informacjami na temat starożytnego teatru. Pracują z podręcznikiem.
Temat: Teatr starożytnej Grecji. Wprowadzenie do Antygony Sofoklesa.
Teatr ma w sobie magię.
Główne zagadnienia lekcji
Na lekcji uczniowie pracują samodzielnie z podręcznikiem, uzupełniając kartę pracy. Karta przygotowana jest na podstawie rozdziału Teatr i tragedia grecka. Uczniowie zapoznają się z genezą teatru greckiego, rolą aktora i chóru, cechami greckiej tragedii oraz jej budową.
Cele lekcji
Uczeń:
- podaje synonimy wyrazów: tragiczny, dramatyczny;
- prezentuje własne odczucia i refleksje związane z lekturą dramatu;
- czyta ze zrozumieniem tekst informacyjny;
- znajduje w nim wiadomości potrzebne do interpretacji tragedii;
- analizuje strukturę tekstu informacyjnego: odczytuje jego sens, określa sposób prowadzenia wywodu, wskazuje argumenty;
- czyta ze zrozumieniem fragmenty literatury naukowej;
- znajduje potrzebne informacje i wykorzystuje je w wypowiedziach własnych;
- wyjaśnia pojęcia: mimesis, katharsis;
- przedstawia budowę tragedii antycznej: określa rolę aktora i chóru, wyjaśnia, na czym polegały trzy jedności, wymienia inne zasady rządzące budową tragedii antycznej (np. niepokazywanie scen drastycznych, maksimum trzech aktorów na scenie itp.);
- opisując budowę tragedii, używa określeń: epejsodion, stasimon, prolog, parodos, eksodos, epilogos, katastrofa itp.;
- swoimi słowami wyjaśnia wymienione pojęcia;
- wyjaśnia, dlaczego Antygonę można uznać za wzorcową tragedię antyczną (odnosi się do budowy dzieła, konstrukcji bohaterów, sposobu przedstawienia konfliktu wartości);
- przedstawia budowę tragedii antycznej na przykładzie poznanego dramatu.
Uwagi dotyczące realizacji:
Lekcja trwa 45 minut. We wstępnej części zajęć uczniowie dzielą się wrażeniami po lekturze Antygony. W zasadniczej pracują z podręcznikiem, uzupełniając kartę pracy, w końcowej odnoszą zdobytą wiedzę do Antygony Sofoklesa.
Środki dydaktyczne:
- Krzysztof Mrowcewicz, Przeszłość i dziś, cz. 1, s. 58–61, 63–64
- karta pracy
- Słownik terminów literackich
- Słownik wyrazów bliskoznacznych
- kartka z zeszytu: Teatr starożytnej Grecji. Wprowadzenie do Antygony Sofoklesa
Pojęcia i terminy:
teatr, tragedia, komedia, zasada trzech jedności, katharsis, aktor, hamartia, ironia tragiczna, hybris, prolog, parodos, epejsodion, stasimon, eksodos
Przebieg lekcji:
Uczniowie podczas czytania lektury mieli zastanawiać się, jakie rekwizyty będą im się kojarzyły z treścią Antygony. Mieli w domu przygotować te rekwizyty i włożyć je do „pudełka z lekturą”. Pudełko to nauczyciel polecił przynieść na lekcję. Uczniowie prezentują swoje pudełka i uzasadniają, dlaczego włożyli poszczególne rekwizyty, np. Edykt Kreona o zakazie grzebania zwłok Polinika – centralny motyw dramatu. To ten zakaz wywołał zdarzenia; pudełeczko z ziemią – to tak Antygona uczciła zwłoki brata; miecz Hajmona – to tym narzędziem Hajmon popełnił samobójstwo itd. Można pozwolić uczniom chodzić po klasie i swobodnie rozmawiać na temat zgromadzonych rekwizytów. Przy okazji prezentowania pudełek nauczyciel prosi, aby uczniowie mówili o swoich wrażeniach z samodzielnej lektury dramatu.
Uczniowie oceniają wybierają ich zdaniem najciekawsze pudełko i uzasadniają swój wybór w zeszytach. Warto docenić kreatywność uczniów i najciekawsze pudełka nagrodzić wysokimi ocenami. (około 10 min).
Uczniowie samodzielnie pracują z podręcznikiem, uzupełniając kartę pracy. Czas: 25 min.
Uczniowie zastanawiają się, dlaczego Antygonę można uznać za wzorcową tragedię grecką. Odwołują się do budowy dramatu, cech tragedii, kreacji głównych bohaterów ( około 10 min). Zadanie domowe: Przygotuj streszczenie Antygony na takim formacie papieru, aby zmieściło się na wewnętrznej stronie wieczka Twojego pudełka z lekturą.