023 Jak zbudowany jest język

Karta pracy
Jak zbudowany jest język

___________________________________
Imię i nazwisko

1. Z podanych liter ułóż dwa wyrazy: czasownik i rzeczownik: a, a, a, c, ć, d, e, h, i, m, p, r, z, z, z. 
2. Utworzone wyrazy podziel na sylaby i głoski. Przypomnij sobie, kiedy litera i tworzy sylabę, a kiedy nie?
3. Jaki proces fonetyczny zachodzi przy wymawianiu utworzonego rzeczownika?
4. Od utworzonych w ćwiczeniu 1. wyrazów utwórz wyrazy pochodne, wykorzystując podane formanty: 

• • -anie; ______________________________________
  • -ły; _________________________________________
  • -ąc ________________________________________
  • -ać; ________________________________________
  • za-, -ły; _____________________________________

1.  

5. Jakie części mowy powstały?
6. Od wyrazu „tworzyć” utwórz rzeczownik będący nazwą wykonawcy czynności i przysłówek określający czynność.
7. Podziel powstałe wyrazy pochodne na podstawę słowotwórczą i formant. Jakie oboczności zachodzą w podstawach słowotwórczych tych wyrazów?  
8. Z wyrazów utworzonych w ćwiczeniu 1. Zbuduj zdanie pojedyncze nierozwinięte. Jaką formę gramatyczną przybrał czasownik? Dlaczego?
9. Rozwiń utworzone zdanie, dodając dwa okoliczniki. Co określają okoliczniki? Jak zostały wyrażone?
10. Zamień jeden z okoliczników na zdanie podrzędne i zapisz całe zdanie podrzędnie złożone.
11. Narysuj wykres powstałej konstrukcji składniowej.

Odpowiedzi do karty pracy

1. Zapadać,  zmierzch
2. Z-a-p-a-d-a-ć , z-mi-e- rz- ch; za-pa-dać , zmierzch.

I niezgłoskotwórcze, kiedy jest wyłącznie znakiem zmiękczenia spółgłoski przed inną samogłoską.
I tworzy sylabę, kiedy jest samodzielną samogłoską (może jednocześnie zmiękczać poprzedzającą spółgłoskę).

3. Ubezdźwięcznienie rz pod wpływem ch (zmieszch)
4. Zapadanie, zapadły, zapadając, zmierzchać, zamierzchły
5. Rzeczownik, przymiotnik, imiesłów przysłówkowy (czasownik), czasownik, przymiotnik
6. Twórca, twórczo
7. Twór –ca, twórcz – o Oboczności: o:ó; rz:r, c:cz
8. Zapadł zmierzch. Zapada zmierzch. Czasownik przyjął formę osobową, gdyż orzeczenie występuje w takiej formie; czasownik przyjął liczbę pojedynczą rodzaju męskiego, bo występuje w związku zgody z podmiotem (zmierzch – liczba pojedyncza, rodzaj męski).
9. Jesienią wcześnie zapada zmierzch. Okoliczniki określają czasownik.  Okolicznik czasu (kiedy zapada?)– jesienią – wyrażony rzeczownikiem w narzędniku; okolicznik sposobu (jak zapada?)– wcześnie – wyrażony przysłówkiem.
10. Kiedy nadchodzi jesień, wcześnie zapada zmierzch.
11.  

•