Lekcja 012 Narodziny świata – grecki mit o początku

Temat: Narodziny świata – grecki mit o początku 

Główne zagadnienia lekcji
Lekcja poświęcona jest analizie greckiego mitu o początku. Uczniowie mają odkryć i zinterpretować symboliczne znaczenie motywów i archetypów w micie. 

Cele lekcji

Uczeń: 

• zna i rozumie treść mitów kosmogonicznych; 
• przedstawia propozycje interpretacji motywów pojawiających się w micie i formułuje argumenty na poparcie swych sądów; 
• rozpoznaje w mitach uniwersalne problemy i wypowiada się w tym kontekście na temat wartości; 
• porządkuje informacje w problemowe całości; 
• dba o poprawność gramatyczną i ortograficzną zapisu;
• analizuje ukształtowanie stylistyczne fragmentu mitu i określa jego funkcję.

Uwagi dotyczące realizacji:

Lekcja trwa 45 minut. Uczniowie pracują samodzielnie i w grupach eksperckich. Lekcję rozpoczyna ćwiczenie dramowe, po którym uczniowie prezentują przygotowane w domu komiksy, drzewo genealogiczne i układanki. Samodzielnie dokonują analizy stylistycznego ukształtowania fragmentu mitu. W grupach określają archetyp matki i ojca, ustalają, jakie były relacje między dziećmi i rodzicami, wskazują źródła konfliktów, zastanawiają się nad aktualnością tych problemów. 

Środki dydaktyczne:

• Krzysztof Mrowcewicz, Przeszłość i dziś , cz. I, s 31-32
• Jan Parandowski, Mitologia
• Karty do losowania roli
• Schemat notatki graficznej
• Kartka z zeszytu

Pojęcia i terminy:

Mit, mitologia, archetyp, 

Przebieg lekcji:

1. Uczniowie losują karteczki z rolą, w którą się wcielą. Ich zadanie polega na napisaniu kilkuzdaniowego wspomnienie o swoim udziale w dziele stworzenia świata. Uczniowie pracują w parach, wyszukując w micie Narodziny świata odpowiednich informacji. Następnie układają pierwszoosobową narrację. Po około 10 minutach wszyscy zasiadają w kręgu, jakby przy ognisku i poszczególne postaci dzielą się swoimi wspomnieniami. 
   
   

   Uranos	Kronos	Zeus	Posejdon	Hestia	Alkioneus
   Gaja	Erynie	Hades	Hera	Herakles	Tyfon
   Okeanos	Reja	Amaltea	Demeter	Dionizos	Chaos

2. Uczniowie prezentują efekty pracy domowej: komiksy, drzewa genealogiczne I układanki, które służą do zrekapitulowania przebiegu zdarzeń (wykorzystają to w notatce graficznej)
   1. Powstanie Chaosu.
   2. Dwa potężna bóstwa – Uranos – Niebo i Gaja – Ziemia.
   3. Strącanie swych dzieci przez Uranosa do Tartaru.
   4. Pokonanie Uranosa przez jego syna Kronosa.
   5. Kolejna para królewska – Kronos i Reja.
   6. Połykanie swych dzieci przez Kronosa.
   7. Dzeus nowym władcą.
   8. Walka bogów z rodem gigantów.
3. Analiza stylistycznego ukształtowania fragmentu mitu (akapit Razem z bogami…) W jaki sposób Jan Parandowski przedstawił rodzący się świat?
   1. Jakie zdania przeważają: oznajmujące, pytające, rozkazujące? Dlaczego?
   2. Jakich zdań jest najwięcej: pojedynczych nierozwiniętych, pojedynczych rozwiniętych, złożonych współrzędnie, złożonych podrzędnie? Z czego to wynika?
   3. Wypisz przymiotniki, określ ich znaczenie. Dlaczego pojawia się tak duża liczba przymiotników? Jakie właściwości tej części mowy wykorzystał autor?
   4. Podsumuj: jakie cechy rodzącego się świata wydobywa opis? Nazwij trzy cechy tego świata. 
4. Przyjrzyj się odmianie i pisowni rzeczowników zakończonych w mianowniku na –ja, -a
   M. Reja, Gaja, Amaltea
   D. Rei, ______________, ______________
   C. Rei, _______________, ________________
   B. Reję, ______________, Amalteę
   N. Reją, ______________, ________________
   Msc. Rei, _____________, ________________
   W. Rejo, _____________, ________________ 

   ---

   Komentarz: 

   Zakończenie -eja występuje zarówno w rzeczownikach rodzimych, jak i zapożyczonych, np.

   aleja, breja, epopeja, fleja, fokreja, knieja, mierzeja, onomatopeja, Pompeja, reja, szweja, transzeja, tuleja, ukleja.

   W dopełniaczu i miejscowniku liczby pojedynczej piszemy -ei, np.

   alei, brei, epopei, flei, fokrei, kniei, mierzei, onomatopei, Pompei, rei, szwei, transzei, tulei, uklei.

   Podobnie w dopełniaczu liczby mnogiej, np.

   epopei, mierzei, transzei, tulei, zawiei.

    

   Zakończenie -ea mają tylko rzeczowniki pochodzenia obcego, np.

   Cheronea, gwinea, idea, kamea, Korea, orchidea, teodycea.

   Odmieniają się one według następującego wzoru:

   liczba pojedyncza liczba mnoga

   M. idea, kamea idee, kamee

   D. idei, kamei idei, kamei

   C. idei, kamei ideom, kameom

   B. ideę, kameę idee, kamee

   N. ideą, kameą ideami, kameami

   Ms. idei, kamei ideach, kameach

   W. ideo! kameo! idee! kamee!
5. W grupach uczniowie zastanawiają się nad obrazem matki i ojca wyłaniającym się z mitu. Zapoznają się z pojęciem archetypu.
6. Ustalają, jakie relacje panowały między rodzicami a dziećmi. Analizują źródła konfliktu. Zastanawiają się, czy konflikt pokoleń jest nadal aktualny. 
7. Uczniowie podsumowują wiadomości z lekcji i tworzą notatkę graficzną Grecki mit o początku
8.  

Zadanie domowe:
W postaci notatki graficznej przedstaw mit o czterech wiekach ludzkości.