Lekcja 021 022 Wizja ludzkiego losu w Antygonie Sofoklesa

Pora rozstać się z Antygoną Sofoklesa. Czas podsumować pracę, czas ocenić wiedzę uczniów, czas na ćwiczenia redakcyjne. Na lekcji planowane jest przeprowadzenie testu  z lektury (scenariusz testu nie zawiera) i przygotowanie do pisania rozprawki. W ramach ćwiczenia uczniowie przygotowują w grupach konspekty wypowiedzi argumentacyjnych na inne tematy niż temat wypracowania domowego. Jeśli wystąpią trudności, można pozwolić uczniom pisać rozprawki na tematy omówione na lekcji.

Temat: Wizja ludzkiego losu w Antygonie Sofoklesa. Przygotowanie do napisania rozprawki.

Teatr to aktywna refleksja nad samym sobą.

Główne zagadnienia lekcji:
Na lekcji następuje podsumowanie pracy nad dramatem Sofoklesa. Uczniowie piszą test z lektury oraz przygotowują się do napisania rozprawki.  

Cele lekcji:

Uczeń:

• analizuje fragmenty dramatu, rozpoznając bohatera, o którym mowa lub który wypowiada daną kwestię
• układa wydarzenia dramatu w kolejności chronologicznej
• wykazuje się znajomością i rozumieniem zdarzeń fabularnych
• formułuje motywy działania bohaterów
• określa problematykę dramatu
• wyodrębnia motywy literackie w dramacie
• określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych
• odnosi je do innych dzieł
• redaguje tekst argumentacyjny (rozprawkę)

Uwagi dotyczące realizacji:
Lekcja trwa 90 minut. Na pierwszej godzinie uczniowie wykonują test z lektury (około 30 min). Następnie zastanawiają się nad motywami literackimi, jakie można wyodrębnić w Antygonie i nad innymi tekstami kultury, w których również one występują. Dyskutują, jaka wizja losu ludzkiego wyłania się z dramatu Sofoklesa. Zastanawiają się, czy życie człowieka jest zdeterminowane przez przeznaczenie czy zależy od wolnej woli człowieka i czy człowiek jest skazany na cierpienie. Przypominają, jak należy napisać rozprawkę. 

Środki dydaktyczne:

•  Sofokles, Antygona
•  Kserokopie testów z lektury (test Iwony Gałężewskiej z Klubu Nauczyciela Stentor)
• Tabela Motywy literackie w Antygonie (do uzupełnienia przez uczniów)
• Kartka z zeszytu: Wizja losu ludzkiego w Antygonie Sofoklesa. Przygotowanie do pisania rozprawki.

Pojęcia i terminy: 

tragedia, bohater tragiczny, konflikt tragiczny, ironia tragiczna, wina tragiczna, wybór tragiczny, katharsis, motyw literacki, topos.

Przebieg lekcji:

1. Test z lektury.
2. Motywy literackie w Antygonie. Uczniowie otrzymują tabele do uzupełnienia. Pracują w grupach. Następnie odpowiedzi są porównywane i dyskutowane. Przykładowa tabela po wypełnieniu:
   

   Motyw/topos	Bohater/ bohaterowie	Wydarzenia	Inne utwory z danym motywem
   Konflikt	Antygona – Kreon	Kreon zakazuje grzebania Polinika; Antygona łamie zakaz, za co zostaje skazana na śmierć.	A. Fredro, Zemsta (spór o zamek)
   Miłość	Antygona – Polinik, Eteokles – miłość do rodzeństwa	Antygona kocha obu zmarłych braci i chce, żeby obaj byli pochowani.	H. Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy (Staś Tarkowski i Nel Rollinson nie są rodzeństwem, ale kochają się jak brat i siostra)
   	Antygona – Hajmon	Są narzeczonymi. Antygona idąca na śmierć lamentuje, że nie dozna miłości małżeńskiej. Hajmon widząc zwłoki ukochanej, popełnia samobójstwo.	A. Mickiewicz, Pan Tadeusz (miłość Jacka Soplicy i Ewy Horeszkówny)
   Władza	Kreon	Władca Teb, który w imię ładu społecznego zakazuje grzebać zwłoki zdrajcy. Ironia tragiczna sprawia, że okazuje się złym władcą, od którego odwrócili się poddani.	H. Sienkiewicz, Quo vadis (Neron)
   Rozpacz	Antygona	Rozpacz po śmierci braci i z powodu zbezczeszczenia zwłok Polinika. Skazana na śmierć głodową wybiera samobójstwo. Rozpacza nad utraconym życiem, radością miłości i macierzyństwa.	H. Sienkiewicz, Quo vadis
   	Hajmon	Broni ukochanej, ale nie uzyskuje złagodzenia wyroku. Widząc zwłoki Antygony, chce rzucić się z mieczem na ojca, ale postanawia sam się zabić.
   	Eurydyka	Po śmierci syna sama popełnia samobójstwo, przeklinając Kreona
   	Kreon	Ponosi całkowitą klęskę jako władca, mąż i ojciec. Czuje się odpowiedzialny za śmierć Antygony, Hajmona i Eurydyki. Pragnie śmierci.

3. Uczniowie w grupach mają przedyskutować następujące problemy:
   Grupa a: Czy życie człowieka jest zdeterminowane przez przeznaczenie, czy zależy od wolnej woli człowieka? W rozważaniach należy odwołać się do tragedii Sofoklesa i innego utworu literackiego lub filmowego.

   Grupa b: Czy człowiek jest skazany na cierpienie? W rozważaniach należy odwołać się do tragedii Sofoklesa i innego utworu literackiego lub filmowego.

   Po 10 minutach każda z grup przedstawia swoje przemyślenia w postaci tezy, argumentów, przykładów i wniosków.

   Nauczyciel prosi uczniów grupy słuchającej o ustosunkowanie się do przedstawianych argumentów i przykładów. 

   Na koniec młodzież zastanawia się, jaka wizja losu ludzkiego wyłania się z dramatu Sofoklesa?

   Uczniowie w grupach mają przedyskutować następujące problemy:

4. Zadanie domowe
   Rozprawka na temat: Jaką wizję ludzkiego losu przedstawia Antygona Sofoklesa? Swoje stanowisko poprzyj argumentami.