Temat: Narodziny świata – grecki mit o początku
Po lekcji będziesz:
- znał/a i rozumiał/a treść mitów kosmogonicznych
- przedstawiał/a propozycje interpretacji motywów pojawiających się w micie i formułował/a argumenty na poparcie swych sądów;
- rozpoznawał/a w mitach uniwersalne problemy i wypowiadał/a się w tym kontekście na temat wartości;
- znał/a i rozumiał/a pojęcie archetypu;
- umiał/a poprawnie odmienić i zapisać rzeczowniki zakończone na –eja i –ea;
- analizował/a ukształtowanie stylistyczne fragmentu mitu i określał/a jego funkcję.
Zanotuj informacje, które wykorzystasz w opowiadaniu o swoim (postaci mitycznej) udziale w stworzeniu świata. __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
1. Analiza stylistycznego ukształtowania fragmentu mitu (akapit Razem z bogami…). W jaki sposób Jan Parandowski przedstawił rodzący się świat?
a) Jakich zdań jest najwięcej: pojedynczych nierozwiniętych, pojedynczych rozwiniętych, złożonych współrzędnie, złożonych podrzędnie? Z czego to wynika?_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
b) Jakie zdania przeważają: oznajmujące, pytające, rozkazujące? Dlaczego?_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
c) Wypisz przymiotniki, określ ich znaczenie. Dlaczego pojawia się tak duża liczba przymiotników? Jakie właściwości tej części mowy wykorzystał autor?_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
d) Podsumuj: jakie cechy rodzącego się świata wydobywa opis? Nazwij trzy cechy tego świata. _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Przyjrzyj się odmianie i pisowni rzeczowników zakończonych
w mianowniku na –ja, -a
M. Reja, Gaja, Amaltea
D. Rei, ______________, ______________
C. Rei, _______________, ________________
B. Reję, ______________, Amalteę
N. Reją, ______________, ________________
Msc. Rei, _____________, ________________
W. Rejo, _____________, ________________
Komentarz:
Zakończenie –eja występuje zarówno w rzeczownikach rodzimych, jak i zapożyczonych, np. aleja, breja, epopeja, fleja, fokreja, knieja, mierzeja, onomatopeja, Pompeja, reja, szweja, transzeja, tuleja, ukleja.
W dopełniaczu i miejscowniku liczby pojedynczej piszemy –ei, np. alei, brei, epopei, flei, fokrei, kniei, mierzei, onomatopei, Pompei, rei, szwei, transzei, tulei, uklei.
Podobnie w dopełniaczu liczby mnogiej, np.epopei, mierzei, transzei, tulei, zawiei.
Zakończenie –ea mają tylko rzeczowniki pochodzenia obcego, np.
Cheronea, gwinea, idea, kamea, Korea, orchidea, teodycea.
Odmieniają się one według następującego wzoru:liczba pojedyncza liczba mnogaM. idea, kamea idee, kameeD. idei, kamei idei, kameiC. idei, kamei ideom, kameomB. ideę, kameę idee, kameeN. ideą, kameą ideami, kameamiMs. idei, kamei ideach, kameachW. ideo! kameo! idee! kamee!