Temat: Topos wędrówki w Odysei Homera
Tym razem mam dla uczniów niezwykłą propozycję.
Czy ktoś z Was jest autorem gry planszowej?
Czy można na polskim zajmować się projektowaniem gier?
W szkole średniej?
Jak najbardziej! Można! Jak? Zobaczcie sami.
Wędrówką życie jest człowieka.
Edward Stachura
Główne zagadnienia lekcji
Lekcja poświęcona jest analizie toposu wędrówki w poemacie Homera. Uczniowie przygotowując grę planszową opartą na motywach Odysei, poznają trasę wędrówki Odyseusza, budują zadania wykorzystujące wiedzę o poematach Homera, posługują się pojęciami heros, heroiczny, epos, styl homerycki, inwokacja, patos, heksametr, topos, motyw literacki, eschatologia.
Cele lekcji
Uczeń:
- opowiada wybrane przygody Odyseusza, przedstawia najważniejsze motywy Odysei
- interpretuje topos wędrówki (w kontekście eposu Homera)
- swoimi słowami krótko wyjaśnia pojęcia: heros, epos starożytny, inwokacja, patos, epitet stały
- układa zdania, w których pojawią się w różnych znaczeniach słowa: heros, heroizm, heroiczny
- planuje grę planszową: śledzi na mapce trasę wędrówki Odyseusza, przygotowuje zadania dla graczy, wykorzystując wiedzę o poematach Homera
Uwagi dotyczące realizacji:
Lekcja trwa 90 minut. Zadaniem uczniów jest stworzenie gry dydaktycznej opartej na przygodach Odyseusza. Uwaga nauczyciela powinna być skierowana na to, jak młodzież radzi sobie z budowaniem zadań, zagadek, pytań. Ważne, aby zapobiegać ewentualnym błędom merytorycznym, bo one mogą przekreślić wysiłek uczniów.
Środki dydaktyczne:
- Krzysztof Mrowcewicz, Przeszłość i dziś , cz. I, s 18 – 22
- Jan Parandowski, Mitologia
- materiały do zrobienia gry: blok techniczny, kredki, mazaki itp.
- kostki do gry, pionki
- mapka – trasa Odyseusza
- instrukcja przygotowania gry
- Słownik frazeologiczny
- grafika – opracowanie Odysei
- kartka z zeszytu
- wideoklip Wędrówką życie jest człowieka https://www.youtube.com/watch?v=mEPE7QFIobk
Pojęcia i terminy:
- epos starożytny (Homerycki), Homer, inwokacja, styl homerycki, stałe epitety, porównanie homeryckie, patos, heros, Hellada (Hellenowie), Achajowie, topos, motyw,
Przebieg lekcji:
- Wideoklip: Wędrówką życie jest człowieka. Nauczyciel informuje o celach lekcji zasadach pracy. Na podstawie podręcznika uczniowie wyjaśniają pojawiający się w temacie lekcji wyraz topos. Na podstawie podręcznika ustalone są kolejne etapy wędrówki Odyseusza.
- Uczniowie dzielą się na grupy i zapoznają z instrukcją.
Instrukcja przygotowania gry planszowej „Tułaczka Odysa”
- Waszym zadaniem jest przygotowanie planszowej gry edukacyjnej opartej na motywach tułaczki Odyseusza.
- Na mapce dołączonej do instrukcji zaznaczono 12 miejsc, do których dotarł Odys. Możecie tę trasę jeszcze wydłużyć o pozostałe miejsca przygód bohatera.
- Korzystajcie z Dziennika podróży Odysa w podręczniku (s. 22) oraz Mitologii Jana Parandowskiego – Tułaczka Odyseusza w rozdziale Historia wojny trojańskiej.
- W każdym miejscu postoju Odyseusza na gracza mają czekać zagadki. Za każdym razem gracz losuje zagadkę spośród trzech do wyboru, więc musicie przygotować co najmniej 33 zagadki razem z wzorami poprawnych rozwiązań lub warunkami uznania wykonania zadania.
- Zagadki mają dotyczyć:
-
- przygód Odyseusza pod Troją i podczas podróży,
- toposu wędrówki innych bohaterów mitologicznych,
- charakterystyki bohatera, jego doświadczeń życiowych, decyzji, pomysłów, itp.,
- informacji o Iliadzie i Odysei Homera, w tym o stylu homeryckim, eposie jako gatunku epickim,
- frazeologizmów wywodzących się z Iliady i Odysei,
Iliada:
Pięta Achillesa
Koń trojański
Jabłko niezgody
Tarcza Achillesa
Kasandryczne wieści
Odyseja:
powracać do Itaki
miecz Damoklesa
Wierna Penelopa
Syreni śpiew
odyseja (małą literą)
-
- stosowania pojęć: topos, motyw, patos, epos, Hellada, Achajowie,
- mitów o wojnie trojańskiej.
- Postarajcie się, by zagadki i zadania nie były monotonne. Niech to będą proste pytania, ale też rebusy, króciutkie krzyżówki, zgadywanki, kalambury itp.
- Zaplanujcie nagrody za poprawne rozwiązanie i kary za błędną odpowiedź, ale nie bądźcie okrutni – nie każcie zaczynać od początku. Nagrodą może być np. dodatkowy ruch, przeskoczenie kilku pól, a karą strata kolejki, cofnięcie się o kilka pól.
- Miejsca postojów Odyseusza są od siebie bardzo odległe. (Przecież Odyseusz wędrował aż 10 lat!). Zaplanujcie pola pośrednie, z których niektóre mogą kryć niespodzianki (ale nie muszą).
- Zdecydujcie, jak będzie wyglądała Wasza plansza do gry. Możecie wykorzystać mapkę, naklejając ją na blok techniczny, wrysowując w nią pola i ozdabiając. Możecie zrobić planszę po swojemu. Ważne, aby znalazły się na niej wszystkie zaplanowane miejsca.
- Pracy przed Wami dużo, a czasu niewiele. Macie 40 minut. Rozsądnie podzielcie się pracą.
Na następnej lekcji nastąpi testowanie Waszych gier. Najciekawsza zdobędzie nagrodę – niespodziankę!
Do dzieła!
Powodzenia!
Każda grupa otrzymuje też mapkę podróży Odyseusza.
- W czasie wykonywania przez uczniów zadań, nauczyciel służy radą i pomocą, naprowadza, ewentualnie koryguje błędy.
- Po ukończeniu pracy przez grupy następuje weryfikacja gier. Grupy wymieniają się swoimi pracami i grają.
- W ramach podsumowania pracy uczniowie wypełniają szablon opracowania Odysei.
Powstaje np. taka Karta lektury: Odyseja
- Ewaluacja.
Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów. Nagradza zwycięską grupę nagrodą niespodzianką. Rozkłada w sali kartki ze stwierdzeniami na temat lekcji. Każdemu uczniowi rozdaje tyle spinaczy, ile jest kartek i prosi, aby je doczepiali na zasadzie łańcuszka pod kartkami ze zdaniami, z którymi się zgadzają. Resztę spinaczy młodzież wrzuca do pudełeczka.
Przykładowe stwierdzenia:
-
- Byłam/em zainteresowana/y tematyką.
- Nudziłam/ em się na zajęciach.
- Dobrze mi się pracowało.
- Niechętnie wykonywałam/em pracę.
- Zmarnowany czas, do niczego nie przyda mi się gra.
- To będzie dobry sposób na powtórkę przed sprawdzianem, maturą.
- Mam wrażenie, że niczego się nie nauczyłam/em.
- Mam wrażenie, że dobrze zapamiętam treść lektury.
- To było trudne i stresujące.
- To było trudne, ale satysfakcjonujące.