Oskarżyciel, sędzia, kat, czyli wizerunki Nowosilcowa w III cz. Dziadów

Drugie spotkanie z Dziadami Adama Mickiewicza. Uczniowie w roli dziennikarzy śledczych tworzą studium przypadku – wnikają w motywy działania i osobowość Nikołaja Nikołajewicza Nowosilcowa.
Temat: Oskarżyciel, sędzia i kat, czyli wizerunki Nowosilcowa w III części Dziadów
rodki dydaktyczne:
Główne zagadnienia lekcji:
Uczniowie – dziennikarze śledczy przygotowują artykuł na temat Senatora Nowosilcowa. Ich zadaniem jest dokładne przeanalizowanie przedmowy, sceny I, sceny VI, sceny VII i sceny VIII pod kątem informacji o Nowosilcowie. Mają zebrać fakty i opinie różnych osób o Senatorze, a następnie skonfrontować zdobyte informacje z wiedzą historyczną o tej postaci. Pracują metodą studium przypadku. Uczniowie pracują w grupach, ale na bieżąco uzupełniają wzajemnie wiadomości i każda grupa stara się zbudować portret psychologiczny postaci.
Cele lekcji:
Uczeń:
- charakteryzuje postawę Nowosilcowa na podstawie analizy wybranych scen dramatu;
- konfrontuje wizerunek literacki Nowosilcowa z wiedzą historyczna o tej postaci;
- wykorzystuje treść rozmowy diabłów do oceny postawy Senatora;
- analizuje sposób mówienia Nowosilcowa i określa funkcje środków stylistycznych w budowaniu wizerunku bohatera;
- pisze tekst argumentacyjny z pogłębioną charakterystyką postaci;
- wykorzystuje cytaty w funkcji argumentacyjnej.
Uwagi dotyczące realizacji:
Lekcja trwa 45 minut. Uczniowie podobnie jak na poprzednich zajęciach wcielają się w role dziennikarzy śledczych. Tym razem ich zadaniem jest opracowanie tekstu argumentacyjnego z odpowiednio dobranymi cytatami stanowiącego pogłębioną charakterystykę postaci. Każda grupa pracuje nad innym fragmentem dramatu, ale swoje ustalenia przekazuje innym grupom.
Środki dydaktyczne:
- Adam Mickiewicz, Dziady cz. III
- M. Rymkiewicz, D. Siwicka i in., Mickiewicz. Encyklopedia
- Zadania dla grup
Przebieg lekcji:
- Nauczyciel informuje klasę o celach i koncepcji lekcji. Uczniowie dzielą się na 5 grup, które otrzymują szczegółowe zadania.
- W pracy wspólnej ustalona zostaje wstępna diagnoza:
Senator Nowosilcow przyjechał do Wilna, aby wyśledzić spisek wśród młodzieży polskiej. Zamierza w ten sposób wrócić do łask cara i osiągnąć prywatne korzyści.
- Ustalenie w grupach działań, jakie mają służyć realizacji śledztwa. Jakich efektów oczekuje Senator, a jakie wywołuje jego działanie?
- Na podstawie przedmowy opiszcie działania Nowosilcowa i ustalenia jego śledztwa. Nazwijcie ujawnione cechy Senatora, wypiszcie określenia, którymi obdarza go Mickiewicz.
Jakich efektów oczekiwał Nowosilcow? - Na postawie sceny I ustalcie, jak przebiegało śledztwo Nowosilcowa, jakich metod używano, w jakich warunkach trzymano młodzież, jaka przyszłość ją czekała. Wyszukajcie i skomentujcie odpowiednie cytaty. Nazwijcie ujawnione cechy Senatora.
Jakich efektów oczekiwał Nowosilcow, a jakie skutki odnosi jego działanie? - Na podstawie sceny VII ustalcie, jaką opinię zdobył Nowosilcow w Warszawie wśród arystokracji, a jak o metodach działania Rosjan mówią patrioci? Wyszukajcie i skomentujcie odpowiednie cytaty. Nazwijcie ujawnione cechy Senatora.
Jakich efektów oczekiwali oprawcy Cichowskiego? Jakie skutki odniosło ich działanie? - Na podstawie sceny VIII (PAN SENATOR) ustalcie, jaką rolę odgrywa Senator w sprawie Rollisona, jak traktuje jego matkę, co i w jaki sposób mówi. Wyszukajcie i skomentujcie odpowiednie cytaty. Nazwijcie ujawnione cechy Senatora.
Jakich efektów oczekiwał Nowosilcow? Jakie skutki odniosło jego działanie? - Na podstawie sceny VIII (Bal) ustalcie, co i jak mówią o Nowosilcowie goście, od czego uzależniona jest ich opinia. Zwróćcie uwagę, jak Senator traktuje Panią Rollisonową i Księdza Piotra. Wyszukajcie i skomentujcie odpowiednie cytaty. Nazwijcie ujawnione cechy Senatora.
Jakich efektów oczekiwał Nowosilcow? Jakie skutki odniosło jego działanie? - Analizując scenę VI, scharakteryzujcie Senatora. Zastanówcie się, co o bohaterze mówią jego sny. O czym Nowosilcow marzy, a czego się boi? Wykorzystajcie treść rozmowy diabłów do oceny postaci Senatora.
- Na podstawie przedmowy opiszcie działania Nowosilcowa i ustalenia jego śledztwa. Nazwijcie ujawnione cechy Senatora, wypiszcie określenia, którymi obdarza go Mickiewicz.
- Dyskusja nad literackim wizerunkiem Nowosilcowa – praca zbiorowa.
- Konfrontacja literackiego wizerunku Senatora z wiedzą historyczną na jego temat – fragment encyklopedii o Mickiewiczu, hasło: Nowosilcow.
- Zadanie domowe (lub pisanie na kolejnej lekcji) Napisz artykuł z pogłębioną charakterystyką Nowosilcowa, wykorzystaj cytaty.