031 Fiszki – pojęcia teoretycznoliterackie – starożytność

Fiszki

 Heros

 epos

cechy eposu

inwokacja

 

heros (półbóg) – w mitologii greckiej osoba zrodzona ze związku boga i śmiertelniczki lub bogini i śmiertelnika

heros (bohater) – osoba, która wsławiła się bohaterskimi czynami

 

Jeden z głównych i najstarszych gatunków epiki, np. „Iliada”, „Odyseja” ukazujące dzieje życia bohatera na tle wydarzeń przełomowych dla zainteresowanych narodu. Często opowiadają nie tylko o postaciach ludzkich, ale też boskich.

 

patos, podniosłość stylu, dwupłaszczyznowość świata przedstawionego – świat ludzi i bogów

 

rozszerzona apostrofa otwierająca utwór literacki (używane eposy)

 

porównanie homeryckie

 

epitet stały

 

wina tragiczna

 

konflikt tragiczny

 

 

porównanie poetyckie, które jest bardzo rozbudowane i stanowi pewną samodzielną całość względem reszty utworu

 

powtarzające się określenie, które uwypukla główną cechę bohatera lub zjawiska. Często ma postać epitetu złożonego  np. „boski Achilles”, „boski Hektor” i „szybkonogi Achilles”.

 

 w tragedii starożytnej błędne rozpoznanie sytuacji przez bohatera. Bohater, nieświadomy rzeczywistego znaczenia okoliczności, w jakich się znalazł, podejmuje czyny prowadzące do przypieczętowania jego losu i ostatecznie do katastrofy

 

polega na zderzeniu dwóch racji, które zawsze są równoważne. Kończy się obustronną porażką oraz walką z losem człowieka skazanego na porażkę. 

 

ironia tragiczna

 

fatum

 

budowa tragedii

 

cechy tragedii antycznej

 

nieprzezwyciężona sprzeczność naznaczająca losy bohatera, polega na tym, że wbrew jego woli i wiedzy podejmowane czyny nie dążą do oczekiwanego skutku, a prowadzą do wypełnienia się fatum

 w mitologii greckiej do personifikacja nieuchronnego, nieodwracalnego losu; nieodwołalna wola bogów, na którą nikt nie ma wpływu . 

Prolog – scena wstępna, wprowadzająca w problematykę utworu.

Parodos – pieśń chóru wchodzącego na scenę.

Epejsodion – w dzisiejszej terminologii akt lub scena.

Stasimon – pieśń chóru rozdzielająca epejsodia.

Eksodos – pieśń chóru schodzącego ze sceny.

Wywodzi się z mitów.

Przedstawia konflikt wybitnej jednostki z siłami wyższymi, który kończy się nieuchronną klęską – katastrofą bohatera.

Uwzględnia bohatera – który wbrew swojej woli – ściąga na siebie winę tragiczną wynikającą ze złej oceny sytuacji.
Wywołuje u widzów litość i trwogę, co oczyszcza z tych uczuć (katharsis)

Przedstawia często splot wydarzeń, które – z pozoru dobre dla bohatera – doprowadzają go do klęski (ironia tragiczna).

 

cechy mitu

 

topos

 

patos

 

mimesis

 

 

Opowiada historię świętą.

Odkrywa sakralny wymiar wszystkiego, co istnieje.

Opisuje początki świata, człowieka, zjawisk przyrody i obyczajów.

 

powtarzający się w kulturze motyw, temat

 

podniosły sposób mówienia i pisania oraz nastrój powagi lub wzniosłości

 

zasada twórczego naśladowania natury lub sztuki mistrzowskiej, która obejmuje tę naturę kształtującą.

 

Katharsis

 

oczyszczenie – jedna z podstawowych cech sztuki, szczególnie starożytnej (antycznej), np. tragedii

Udostępnij

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *