Dzieci kochają zabawy teatralne. Chętnie przekształcają teksty, wprowadzają swoje pomysły. Pozwólmy im na to nawet przy dostojnym „Panu Tadeuszu”. Niech lektura tego tekstu dostarczy im dobrej zabawy.
Temat: Improwizacje dramatyczne – co się działo w Soplicowie, na zamku, w karczmie i w zaścianku?
Główne zagadnienia lekcji
Lekcja pozwala na twórcze działania uczniów. Ich zadanie – przygotowanie improwizowanej scenki – wymaga kreatywności, ale i umiejętności pracy z tekstem. Nie mniej ważnym elementem zajęć jest uczestnictwo w scenkach w charakterze widzów i rozpoznawanie scenek, umiejscawianie ich w fabule utworu.
Cele lekcji
Uczeń:
- wyszukuje w epopei informacje o poszczególnych wydarzeniach;
- określa miejsce wydarzeń fabularnych ;
- opowiada wydarzenia;
- podejmuje działania twórcze – próbuje przekształcić opisy zdarzeń w dialogi i monologi postaci;
- odgrywa scenki dramatyczne;
- umiejscawia zdarzenia w fabule utworu.
Uwagi dotyczące realizacji:
Realizacja pomysłu może sprawić trochę kłopotów organizacyjnych. Z założenia uczniowie pracują w grupkach składających się z tylu osób, ile jest potrzebne do improwizacji. Może się więc okazać, że powstaną zespoły pięcioosobowe i mniejsze. Niektórzy uczniowie mogą chcieć pracować samodzielnie, przygotowując monolog postaci (np. rozmyślania Telimeny o zamążpójściu czy rozterki Tadeusza i myśli samobójcze). Proponuję zacząć od wyboru scen przez pary w ławkach, a dopiero później szukać brakujących postaci.
Środki dydaktyczne:
- Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
- Gra: Gdzie się to zdarzyło?
- Tabliczki dla widzów sygnalizujące chęć odpowiedzi (w czterech kolorach)
Przebieg lekcji:
- Po podaniu celów i tematu lekcji nauczyciel proponuje grę: Gdzie się to zdarzyło?.
- Nauczyciel prosi, aby uczniowie wybrali w parach jedno wydarzenie z fabuły „Pana Tadeusza”, które przedstawią jako improwizowaną scenkę. Nie trzeba się odgraniczać do wydarzeń wykorzystanych w grze. Kiedy uczniowie podejmą decyzję, odnajdują opis wybranego wydarzenia w „Panu Tadeuszu”, decydują, ile osób trzeba, aby scenkę przedstawić. Pary, które wybrały scenki wymagające większej ilości uczestników mogą szukać współpracowników. Jeśli nie znajdą, muszą zmienić pomysł.
- Następnie już w grupkach realizacyjnych ustalają plan występu, przekształcają opisy w dialogi i/lub monologi postaci. Posługują się współczesną polszczyzną, mogą nawet użyć języka młodzież, ale sens scenki musi być zachowany.
- Po upływie 15 minut chętne zespoły prezentują swoje improwizacje.
- Pozostali uczniowie są widzami, którzy jednak nie tylko obserwują, ale również określają: co to za scena?, gdzie toczą się wydarzenia?, jakie wydarzenia poprzedzają scenę?, jak dalej rozwija się wątek? Mogą również życzliwie komentować pracę kolegów, ale swoje sądy muszą uzasadnić.
Każdy z widzów może zgłosić się do odpowiedzi w konkretnej kategorii, podnosi wówczas tabliczkę w umówionym kolorze. Nauczyciel udziela głosu.
Uczniowie mogą też odpowiedzi zapisywać i odczytywać. To pozwoli wielu uczniom odpowiedzieć na dane pytanie, a tym samym da im szansę zdobycia punktów.
- Nauczyciel ocenia aktywność uczniów według podanych kryteriów:
Kryteria oceny improwizacji:
-
- pomysłowe przedstawienie scenki: 2-1 punkty (0 nie przyznajemy, ponieważ uczniowie zadanie jakoś przygotowali; nawet jeśli odczytywali częściowo tekst, włożyli w pracę jakąś inwencję)
- wprowadzenie dialogów i/lub monologów: 2-1-0 (oceniamy ilość i trafność wypowiedzi bohaterów)
- oddanie sensu oryginalnej scenki: 1-0
Kryteria oceny widzów:
-
- prawidłowe rozpoznanie sceny: 1-0
- właściwe umiejscowienie akcji w utworze: 1-0
- wymienienie zdarzeń poprzedzających: 1-0
- wymienienie zdarzeń rozwijających wątek: 1- 0
- wyrażenie opinii o występie kolegów: 1 – 0
- uzasadnienie swojej opinii: 1 -0
- Podsumowanie zajęć: rozmowa z uczniami, jak się na lekcji czuli, co zapamiętali, co im się podobało, a co należałoby zmienić.